δωρεάν μεταφορικά με αγορές καθαρής αξίας άνω των 25€

Ian Rankin: Οι αναστημενοι

κριτικές βιβλίων| 25 Νοεμβρίου 2014

Αντώνης Γκόλτσος, 02/10/2014 ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

 

Τον 19ο αιώνα, η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου ήταν ήδη παγκόσμια γνωστή. Αλλά ένα Τμήμα Ανατομίας έχει, βέβαια, διαρκή ανάγκη πτωμάτων. Και τη σχετική προμήθεια είχαν αναλάβει, μεταξύ άλλων, οι συμμορίες των τυμβωρύχων, οι αλήστου μνήμης Resurrection Men ("οι αναστημένοι", πιο σωστά, "οι άνθρωποι της ανάστασης"). Ο Ράνκιν επιλέγει τον όρο, για να ονομάσει την ομάδα των "δύσκολων" της Σκοτσέζικης Αστυνομίας, στους οποίους η Υπηρεσία θα δώσει μια τελευταία ευκαιρία μέσα από μια προσπάθεια προσηλυτισμού τους στον Κανονισμό και σε μια στοιχειώδη αίσθηση συνεργασίας.

Η ετερόκλητη ομάδα των έξη, που περιλαμβάνει από επιθεωρητές έως απλούς αστυφύλακες, θα σταλεί σε ένα κολέγιο-κώδωνα για να δοκιμαστεί, σαν ομοιογενής και αλληλέγγυα ομάδα, στην εξιχνίαση μιας παλιάς δολοφονίας. Έως εδώ όλα καλά, για να διαπιστωθεί, σχετικά γρήγορα, ότι ο καθρέφτης που προτείνει ο Ράνκιν δεν είναι παρά μικρό μέρος ενός συνόλου κατόπτρων, όπου το είδωλο δεν προσομοιάζει υποχρεωτικά με το πρωτότυπο.

Ο Επιθεωρητής Ρέμπους των "Αναστημένων" δείχνει κουρασμένος, ίσως υπερβολικά φιλόσοφος ("Φόρεσε τα ακουστικά και πάτησε το play. H εισαγωγή του 'Solid air' γέμισε το κεφάλι του, διώχνοντας οτιδήποτε άλλο. Έγειρε πίσω στο μαξιλάρι του. Αποφάσισε ότι το τραγούδι θα έμπαινε σίγουρα στον τελικό κατάλογο τραγουδιών για τη κηδεία του") (Σελ. 107), ή "Σιλουέτες που περνάνε μπροστά από παράθυρα... συνηθισμένοι άνθρωποι με συνηθισμένες ζωές, κι' όλοι τους νομίζουν ότι διαφέρουν απ' τους υπόλοιπους") (Σελ. 292), αθεράπευτα Εδιμβουργοκεντρικός, επιχειρησιακά αναποτελεσματικός (δεν είναι πολλοί οι επιθεωρητές που θα πυροβολήσουν το είδωλό τους στον καθρέφτη!), και σε χρόνια άψογες σχέσεις, όπως εξ άλλου και οι συνάδελφοί του, με το αλκοόλ.

Ο στρατηγός του θα τον στείλει στους "αναστημένους", στη συνέχεια μιας πειθαρχικής "αρρυθμίας", που θα ...προκληθεί, για να τον νομιμοποιήσει στην ομάδα. Η αποστολή του Ρέμπους συνίσταται στο να αποκαλύψει την πιθανή συμμετοχή τριών απείθαρχων συναδέλφων του, μελών της ομάδας των "αναστημένων", σε μια παλιά ιστορία φόνου και ναρκωτικών.

Και θα αναλάβει την υπόθεση, αυτός, ο τελευταίος των "πειθαρχημένων", ενώ, παράλληλα, o ίδιος και οι άλλοι κολεγιόπαιδες, θα "ασκηθούν" σε μία υπόθεση που ο ίδιος και κάποιος από τους άλλους πέντε είχαν ασχοληθεί χρόνια πριν, υπόθεση όχι από τις πιο καθαρές, και που ο Ρέμπους θα προτιμούσε να ξεχαστεί και να ξεχάσει.

Ποιος ερευνά, για ποιον, ποιος ο κυνηγός και ποιο το θήραμα, και τα πράγματα θα μπλεχτούν περισσότερο με τον Ρέμπους να επιμένει να μπερδεύεται στα πόδια της protégée του, αρχιφύλακα Σίβον Κλαρκ, στην υπόθεση δολοφονίας ενός εμπόρου τέχνης. Τρεις ιστορίες, που πότε τρέχουν παράλληλα και πότε τέμνονται, όπου οι διάλογοι, πότε ευρηματικοί, πότε απολαυστικοί, ποτέ κοινότοποι, και με τον Ράνκιν master του μύθου, όχι όμως και του μέτρου, αφού πλατειάζει συστηματικά σε αυτό το μυθιστόρημα-ποταμό.

Για τον μη Σάξωνα αναγνώστη, ο Ρέμπους της υπερβολής παραμένει αινιγματικός. Το Εδιμβούργο του δεν είναι αυτό του Royal Mile(*), αλλά το Εδιμβούργο των συνοικιών του περιθωρίου και του Leith, του λιμανιού που μέχρι εξαιρετικά πρόσφατα ήταν έξω από κάθε τουριστικό οδηγό. Ο Ρέμπους των "αναστημένων" κινείται στο ημίφως μιας πόλης σε ημίφως, κυριευμένης εξ εφόδου από το αλκοόλ -όπως εξ άλλου και κάθε δεύτερη σελίδα του Ράνκιν- στο περιθώριο, ή ίσως και λίγο πιο εκεί, της Υπηρεσίας του.

Μιας Υπηρεσίας που κινείται μεταξύ του νομιμοφανούς και του παράνομου, με δικούς της κανόνες, που παρ' όλα αυτά προβλέπουν την κάθαρση/ανάνηψη για τα απροσάρμοστα παιδιά της, πιστά ακολουθώντας την αρχή του σωστού αριστερού ποδιού βαθιά μέσα στο σωστό δεξί παπούτσι... Δεν ξέρω τον βαθμό που το τελευταίο περιποιεί τιμή στο Αστυνομικό Σώμα των Lothian and Borders, το σίγουρο είναι ότι, τον περασμένο Απρίλιο, ο Ράνκιν αναγορεύτηκε σε Deputy Lieutenant of Edinburgh, με μόνη θυσία εκ μέρους του να φορέσει καπέλο με κορδέλα δεμένη σε κόμπο...

Αναγνωρίζεται στον Ράνκιν η εξαιρετική αίσθηση του χώρου. Όχι άδικα. Αρκεί να ανατρέξει κανείς στη σκηνή της παρουσίασης του "φακέλου Λόμαξ" από τον απόστρατο Τέναντ: "Χτύπησε με το χέρι του έναν από τους φακέλους. Σηκώθηκε σκόνη, που έμεινε να αιωρείται σε μια λεπτή αχτίδα φωτός που έμπαινε από το παράθυρο πίσω του, με μοναδικό της σκοπό να τσουρουφλίσει τους βολβούς των ματιών όσων τα 'πιναν το προηγούμενο βράδυ" (Σελ. 33/34), ή, "H φωτογραφία προσγειώθηκε μπροστά στον Ρέμπους. Έδειχνε το πτώμα στον τόπο του εγκλήματος, ένα σοκάκι που το φώτιζε το φλας του φωτογράφου, ενώ σταγόνες βροχής έπεφταν σε λιμνούλες.

Ο Ρέμπους άγγιξε τη φωτογραφία, αλλά δεν τη σήκωσε, από φόβο μήπως το χέρι του έτρεμε" (Σελ. 36), ή, "Τελικά έφυγαν λίγο μετά τη μία, αφού ο Ρέμπους κάλεσε ταξί για να τους πάει στο αυτοκίνητο του Τζαζ. Τους παρατηρούσε απ' το παράθυρο και είδε τον Μπάρκλι που σκόνταψε στο πεζοδρόμιο και παρά λίγο να πέσει με τα μούτρα στο παράθυρο του συνοδηγού. Το καθιστικό του βρόμαγε μπίρα και τσιγάρα. Σιγά το περίεργο" (Σελ. 187), ή, "Τους οδήγησε μπροστά από κρεβάτια γεμάτα γέρους και νεαρούς. Κάποιοι από τους ασθενείς ήταν όρθιοι κι έσερναν τις παντόφλες τους στον γυαλισμένο καφεκόκκινο μουσαμά.

Υπήρχε μία αμυδρή μυρωδιά τηγανισμένου φαγητού, ανακατεμένου με απολυμαντικό. Το μακρόστενο δωμάτιο ήταν αποπνικτικό. Ο Ρέμπους είχε ήδη αρχίσει να νιώθει τον ιδρώτα να στάζει στην πλάτη του" (Σελ. 324). Λιτότατο έως γυμνό, ακριβές, ατμοσφαιρικό γράψιμο, μέσα στο οποίο ο αναγνώστης δεν χάνεται. Τον Ράνκιν δεν φαίνεται να απασχολεί αν κάνει "λογοτεχνία", από τη στιγμή που το πέλμα του πατάει στέρεα, και αφήνει ίχνος.

Ένα σημείο άξιο προσοχής στους "Αναστημένους" είναι ο συμπρωταγωνιστικός ρόλος που ο Ράνκιν δίνει στη νεόκοπη Αρχιφύλακα Σίβον Κλαρκ, το θηλυκό alter ego του Επιθεωρητή Ρέμπους. Ακόμα και το στοιχείο του μέντορα που ο Ράνκιν επιφυλάσσει στον Ρέμπους έναντι της Κλαρκ, χωρίς να χάνει σε επικαιρότητα, μετακυλύεται στην Κλαρκ-μέντορα του νέου της βοηθού αστυφύλακα Ντέιβι Χάιντς.

Η συνέργειά τους είναι σε επίπεδο αυτοματισμού. Δεν έχει παρά να σταθεί κανείς στον αριστοτεχνικό εξοστρακισμό του δικηγόρου, κατά την επίσκεψή τους στο σπίτι του ύποπτου ζωγράφου Νίλσον, ήδη στην αρχή της ιστορίας (Σελ. 41-43). Βέβαια ο Χάιντς θα κουβαλάει για κάποιο διάστημα τα τηλεοπτικά στερεότυπα του είδους "Ποιον θες να κάνω, τον καλό ή τον κακό μπάτσο;" (Σελ. 37), αλλά, ασφαλώς, του επιφυλάσσεται μέλλον. Πίσω στο 2001, χρόνο πρώτης έκδοσης των "Aναστημένων" θα αναρωτιόταν κανείς αν ο Ράνκιν δεν πλησίαζε στον κύκνειο Ρέμπους. Σήμερα, με τον Επιθεωρητή γερασμένο και αργό, αλλά σταθερά στο πόστο του, ο Ράνκιν επιτρέπει ακόμα, αν δεν επιβάλλει, έναν αναστεναγμό ανακούφισης.

 

δείτε τις πληροφορίες του βιβλίου και αγοράστε το